Stos porzuconych liści wciśnięte niedbale do skrzynki,   którą pod koniec dnia ktoś zaniesie do śmietnika tuż obok. Cieszą zielenią i soczystością, ale to mało kogo obchodzi. Są odrywane na specjalne życzenie, a tych, licząc wypełnione nimi po brzegi pudła, jest co niemiara. Nikomu nie chce się targać do domu kompletu, skoro liście i tak do niczego się nie przydadzą. To chwast przecież - słyszę, gdy pytam dlaczego. Liście jedzą tylko króliki  - drwiąco ich potencjał ocenia ktoś przede mną. Są gorzkie -   wydaje wyrok młoda dziewczyna z dzieckiem   na rękach, dla którego wybiera najlepsze marchewki. A mnie kuszą, więc zbieram te wszystkie sieroty i szukam na nie pomysłu. Sięgam do rodzinnych historii, jestem w kuchni obok babci i ukradkiem spoglądam na jej dłonie, które najpierw opłukują liście z piasku, bo lubi ten łobuz   zbierać się w ich zakamarkach, a potem suszą je i siekają. W lodówce przegryza się śmietankowy sos, oblebione nim będą miłym kompanem dla młodych ziemniaków z koperkem, które właśnie miękkną w garnku. Liście rzodkiewki mają moc. Więcej w nich witaminy C niż w cytrynie! Genialnie czyszczą organizm z toksyn, usprawniają prace żołądka i przemianę materii. Odtruwają i regulują ciśnienie krwi. Wyposażone są w potężniejszą gamę wartości odżywczych niż ich różowe sąsiadki. Są najzdrowszą częścią pęczka, po który sięgamy tak chętnie w nowalijkowym sezonie. Na Dalekim Wschodzie wyciskają z nich sok, którym leczą żółtaczkę. Lepiej ich nie lekceważyć, bo przydadzą się organizmowi - na ich porcję zareaguje z wdzięcznością. Wykorzystnie liści idealnie wpisuje się w ideę #zero waste w kuchni, którą promują najlepsi kucharze. W restauracji Water&Wine z czułością myśli się o każdym składniku, który trafia na stół. Sporo produktów pochodzi z ogrodu, który rozrasta się przed oknami. W Drzewcach nowalijki otoczone są opieką, szefowie kuchni Marek Flisiński i Kamil Raczyński  regularnie sprawdzają, jak im się wiedzie, bo to z tego, co wyrośnie im w ogrodzie potem konstruują wybitne dania. Rośliny mają zapewnione dobre warunki   - najpierw są w szklarni, bazują na wsparciu natury, co przebija się później w ich uczciwym smaku. Ta autentyczność została doceniona ostatnio. Restauracja Water&Wine  znalazła się w nowej edycji  międzynarodowego przewodnika Where Chefs Eat. Trafiają tam tylko wyjątkowe miejsca, a to w Drzewcach przy rozlewni wody Cisowianka takie jest, bo nie karmi codziennie. Na kolację trzeba się zapisać ze sporym wyprzedzeniem. Inspiracje z Water&Wine przenoszę na swoje domowe talerze i łączę z rodzinnymi przepisami. Liści rzodkiewki więc absolutnie nie wyrzucam, tylko dorzucam do zupy, sałatki, koktajlu czy pesto. Pyszne są także pieczone lub duszone z dodatkiem mięsa. Mogą być farszem do kruchej tarty. Na pewno nie powinny trafiać do śmietnika i liczę, że moje propozycje Was skłonią do tego, by liściom rzodkiewki dać szasnę.  

Gotuję, nie marnuję. Kuchnia ZERO WASTE po polsku to mój autorski debiut. Premiera książki była w połowie mijającego tygodnia i nieustannie dostaję fantastyczne sygnały od tych, którzy natychmiast zdecydowali się ją kupić. Oddycham z kojącą ulgą, bo tak, jak pisałam w dniu debiutu na FB, czułam, że posyłam w świat swoje dziecko. Wymuskane, rozpieszczone, ubrane w emocje, które mu podarowałam. Całe    życie pracuję, prezentując publicznie efekty swojej zawodowej aktywności, a jednak w sprawie Gotuję, nie marnuję miałam ogromną tremę. Chciałam, żeby to była książka, która naprawdę pomoże wykorzystywać w kuchni resztki. Dawać im szansę i traktować, jako inspirację. Długo robiłam selekcję przepisów, ale od początku byłam pewna, że muszą one bazować na składnikach, które naprawdę najczęsciej trafiają do kosza.   Zależało mi na tym, żeby tytułowe hasło Gotuję nie marnuję było wsparciem, dla tych wszystkich, którzy nie mają pomysłu w sprawie pysznego przetworzenia tego, co zazwyczaj przynoszą ze sklepu. Absolutnie nie chciałam, by książka była oderwana od naszej lokalnej   i przeciętnej rzeczywistości. Dlatego wsparłam się badaniami Federacji Polskich Banków Å»ywności i przepisy ułożyłam według listy produktów, jakie najczęściej w naszych domach są wyrzucane. Nie znajdziecie więc w  Gotuję, nie marnuję. Kuchnia ZERO WASTE po polsku podpowiedzi, by z pancerzy krewetek robić bulion, a ze skorupek muli emulsje, bo to nie są składniki, które zalegają nam tłumnie w lodówkach. Nie używam egzotycznych przypraw i dodatków. Smaki mieszam dość konserwatywnie, ale mam nadzieję, nie nudno! Dzielę się więc w mojej książce inspiracjami dotyczącymi chleba, warzyw, owoców, nabiału i mięsa. Ten ostatni rozdział wzbudza zresztą najwięcej niespodziewanych emocji. Dostaję sporo pytań dlaczego w ogóle o mięsie napisałam, sugestii, że ono rujnuje książkę albo deklaracji, że gdyby nie przepis na tort z wątróbki i bulion z kości kurczaka, nie straciłabym czytelnika. Mięso pojawiło się u mnie nie przez przypadek. Ono po prostu jest na liście naczęściej wyrzucanych produktów. Z najświeższego raportu dotyczącego marnowaniu jedzenia nawet wynika, że wyrzucane wędliny pod względem ilości, wyprzedziły dotąd będące długo na drugim miejscu, warzywa. Moje przepisy na te pozostawiane resztki są dość łatwe, tak, by nikt nie miał problemu z ich odtworzeniem. Czerpałam obficie   z swoich rodzinnych doświadczeń, kulinarnych szkoleń i smacznych podróży. Odczarowuję kawałki chleba w malinowym puddingu, z kawałków porzuconych warzyw robię obiadową zapiekankę wypełnioną śmietanowym kremem, wodą po kiszonych ogórkach doprawiam ziemniaczaną zupę, a obierki smażę lub gotuję w ratunkowym bulionie. Gotuję, nie marnuję  i pokazuję, że to wcale nie jest skomplikowane. Ciemniejące banany zatapiam w brownie, a miękkie rzodkiewki smażę na patelni lub w piekarniku. Często daję jedynie wskazówki, pozostawiając czytelnikom pole do interpretacji. Resztka ma być pretektem do zmiany, nie musi trzymać się konkretnych proporcji. Wybrałam takie przepisy, którym ta dowolność i brawura w wykonaniu nie zaszkodzą. Nabiał dotyczy także swoich wegańskich odpowiedników, więc potrzebną w składnikach śmietanę, czy mleko można nimi śmiało zastąpić. Wiem oczywiście, że nie da się napisać książki dla wszystkich, ale chciałam, by Gotuję nie marnuję, było dla co trzeciej osoby w Polsce, która przyznaje się, że regularnie wyrzuca jedzenie do śmietnika. Mną też długo targały wyrzuty sumienia, do czego otwarcie przyznaję się w książce. Dlatego cały pierwszy rozdział poświęciłam sposobom, dzięki którym  tutułowe niemarnowanie będzie łatwiejsze. To dość mocny akcent, bo na początku podaję sporo danych dotyczących naszej jedzeniowej rozpusty. Przciętny Polak co miesiąc  wyrzuca około czterech kilogramów żywności. Nie rozumiemy daty ważności, nie dajemy szansy pomarszczonym burakom czy sałacie, która przestała chrupać. I przede wszystkim robimy za duże zakupy. Bez planu. W efekcie co trzecia kupiona przez nas torba jedzenia trafia do kosza. W skali kraju jakieś dwa miliony ton rocznie marnowanych tylko w domach. Kolejne siedem wyrzuca się w czasie produkcji i dystrybucji. A przecież wiele z nich można uratować. Dlatego napisałam tę książkę  , bo wierzę, że resztki mogą wrócić na stół. I to w całkiem niezłej formie. Zachęcam Was oczywiście do kupienia mojej książki i dzielenia się wrażeniami:) Znajdziecie mnie w wielu księgarniach! Zapraszam też gorąco na spotkanie autorskie. Będzie dużo cennych   informacji dotyczących skali marnowania jedzenia! Ugotuję coś pysznego:) Bez marnowania! Mam nadzieję, że do zobaczenia z kimś z Was!   Sylwia       * Zdjęcia pochodzą z mojej książki Gotuję, nie marnuję. Kuchnia ZERO WASTE po polsku. Ich autorką jest Dorota Krysińska. A materiały to przygotowane przez wydawnictwo Buchmann informacje prasowe.     Gotuję, nie marnuję. Kuchnia ZERO WASTE po polsku.   Sylwia Majcher, Wydawnictwo Buchmann, Warszawa, 2018 rok