Trafiły do nas ostatnio dwie najnowsze książki wydawnictwa Znak. Obie zabierają w intrygującą podróż do czasów, w których jadało się zupełnie inaczej. Z klasą, troską o detale i często wymuszoną niesprzyjającymi okolicznościami zaradnością.
Kuchenny kredens otworzyła Monika Śmigielska. Blogerka, która od kilku lat wyszukuje zapisane w pożółkłych gazetach przepisy, wertuje stare książki kulinarne i pełna zapału usiłuje odtworzyć zaskakujące receptury. Jest wierna tradycji, dba o stylizację stołu, lubi przedwojenną porcelanę i śniadaniowy szyk. Instruuje w sprawie jedzeniowej etykiety, przypomina rady, jakie przed ślubem dostawały kandydatki na dobre żony:) Według ich podpowiedzi kompletuje sprzęt i uczy się tworzyć jadłospis.
Kuchenny kredens ma sporo uroku, zanurzyłam się przyjemnie w tych wszystkich wdzięcznych opisach ostrzegających przed kulinarną nierozsądnością : (...) nadejdzie chwila czynu,puszczania wodzy indywidualnej fantazji i żeglowania pod flagą niepoatrzonego "jakoś to będzie", bo w takim przypadku "będą" na pewno: strata czasu i strata pieniędzy, i... melancholija straconych korzyści. Czyż to nie brzmi cudownie? Notuję w głowie tę melancholije i będę nią sobie grozić w chwilach kulinarnej niemocy:)
W przepisach Kuchennego kredensu też językowo jest pysznie, bo autorka ortodoksyjnie przywiązuje się do nazw i zwyczajne jajka w koszulce nazywa perdutami, tak, jak to czyniły nasze prabacie. Serwuje też znany z Pana Tadeusza blamaż  - krem śmietankowy na własnoręcznie wyciskanym mleku migdałowym, mazgaran, czyli kawę z koniakiem albo ćwibak - ciasto bez masła i proszku do pieczenia, ze sporą ilością bakalii. Jest też obiadowa klasyka, królik, zrazy, kurczak, ale i mniej swojska, mieszczańska sztufada. To duszona na wolnym ogniu pieczeń wołowa według przepisu z 1900 roku!
Dwudziestolecie od kuchni jest produktowo skromniejsze. To bowiem historia przedwojennej Polski, w której wielu rzeczy po prostu brakowało. Pod odzyskaniu wolności w kraju szalała inflacja, ceny rosły. Kilogram cukru kosztował w przeliczeniu na dzisiejsze pieniądze 15 złotych! Tymczasem w Anglii polskim cukrem rolnicy karmili świnie, bo za granicę sprzedawno go tak tanio. U nas wykwintny obiad był marzeniem, a odpowiedzialność za ich spełnienie brały na barki głównie kobiety. Często te, które po raz pierwszy musiały iść do pracy, a po niej dbać o dom, tak, jak robiły to mamy i babcie. Ich wciąż aktualne rady czytelnik dostaje na końcu książki w praktycznym spisie. Z niego dowiedzieć się można, jak przechowywać warzywa, czy jajka, czym odstraszać mrówki i gryzonie oraz, że fornirowane meble odzysują blask:)
Dwudziestolecie od kuchni funduje też pewnien poziom luksusu w opisach restauracyjnej rozpusty. To był czas nowych miejsc, w których wymieniano się plotkami i toczono spory. Czynne przez cały tydzień, od rana do nocy i spełniały oczekiwania najzasobniejszych klientów. Dla tych, co dawali sute napiwki kelner był w stanie nawet pobiec na targ, po jakiś produkt wymagający spełnienia kulinarnego kaprysu. Skromniejsi budżetowo korzystali z oferty kwitnącego street foodu, czyli brali na wynos obiad od straszych pań, co przycupnęły na chodniku z widerkiem wypełnionym domowymi smakołykami. W niewyszukanym menu najczęściej pojawiały się barszcz z kartoflami, flaczki, podorby, bób czy kasza. Nieco wyżej wkulinarnym rankingu były obiady domowe, przygotowywane na zamówienie przez gospodynie gotujące na codzień dla swoich rodzin. Panie, by zarobić kilka groszy dawały ogłoszenia w gazecie, a klient mógł każdego dnia pod właściwym adresem odbierać smaczny i niedrogi posiłek.
Takich opowieści w Dudziestoleciu od kuchni jest więcej, więc jeśli macie na nie apetyt, sięgnijcie po książkę Aleksandry Zaprutko - Janickiej. To rzetelna praca historyczki, którą chłonie się, jak dobre danie. Zresztą najlepiej zajrzyjcie do obu tu opisywanych książek. Szczególnie w duecie dają uczciwy i pasjonujący obraz zapomnianego, niedocenianego kulinarnego życia.
Kuchenny kredens. Polska kuchnia przedwojenna.Â
Monika Åšmigielska, Â
Wydawnictwo Znak, 2017Â
Dwudziestolecie od kuchni. Kulinarna historia przedwojennej Polski.Â
Aleksandra Zaprutko-Janicka
Wydawnictwo Znak, 2017Â
Książka skupia się przede wszystkim na procesach, nie na przepisach, które również są tu obecne. Autor przedstawia techniki fermentacji warzyw, napojów lekko fermentowanych, fermentację nabiału (w tym także wegańskich zamienników), fermentację ziaren zbóż i roślin strączkowych, wina, piwa, octu. Wszystko odkładnie opisane i wytłumaczone.
Okazuje się, że fermentować można prawie wszystko, nawet banany, aby otrzymać ocen bananowy. Ta książka zdecydowanie poszerza horyzonty o nieznane dotąd świat smaków i korzyści zdrowotnych.
Po tej lekturze ponownie wracam do hodowli ziaren kefirowych i nastawiam zakwas na chleb.
Autor pisze też o właściwościach zdrowotnych kombuczy, o hodowli grzyba herbacianego. Pierwszy raz miałam okazję zobaczyć tego grzyba w restauracji Malarska 25 we Wrocławiu, na bazie którego przygotowywany jest napój. Kombucza jest niezwykle orzeźwiająca, delikatnie musująca, w smaku pomiędzy młodym cydrem a ice tea. To moje odkrycie tego lata :)
Dzika Fermentacja Żywe Kultury Bakterii Smak Wartości Odżywcze I Rzemiosło
Autor: Sandor Ellix Katz
Wydawnictwo: VIVANTE
Książka „Dzika Fermentacja Żywe Kultury Bakterii Smak Wartości Odżywcze I Rzemiosło†do kupienia w dobrej cenie w internetowej księgarni BookMaster 
